Biobibliography of the Jesuit proto-martyrs of America: Pedro Correia and João de Sousa

Authors

DOI:

https://doi.org/10.5433/1984-3356.2018v11n21p66

Keywords:

Jesuit Martyrs, Pedro Correia and João de Sousa, Jesuit Missions, Guayr

Abstract

Brother Correia was one of the first linguists to have counted the Society of Jesus in America. Through this knowledge, he traveled through a large part of the lands of the state of Rio Grande do Sul, reaching the Tamilo, Tupiniquins, Ybyrajaras and Carijós. The pacification of the latter, as the Portuguese called the Guarani, led him to a martyrdom instigated by a Spaniard, dying with his companion, Brother Sousa, near Christmas in 1554. We analyzed the literature written about these deaths , from the sixteenth and seventeenth centuries, which begins with a letter from Fr. José de Anchieta, and then reconstructs the lives, especially that of Br. Correia, on the basis of a series of edited documents that, in a large measure, give truth to the story of the blessed santacrucero. The deaths of HH. Correia and Sousa, constituted the validation of the presence of the Society of Jesus in America, although the story did not stop being used ideologically in different circumstances and times. Even denying, at present, the role they fulfilled in America, which is the problem and hypothesis that we present.

Author Biography

Carlos A. Page, Universidad Nacional de Córdoba

Doctor in History from the Faculty of Philosophy, History and Letters of the Universidad del Salvador. Director of the program "Ex-Jesuítas da América Latina" at the Centro de investigaciones y estudios sobre cultura y sociedad del Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas y Universidad Nacional de Córdoba.

References

CRETINEAU-JOLI, Jacques. Historia religiosa, política y literaria de la Compañía de Jesús. Barcelona: Imprenta de Pablo Riera, 1853. t. 1, p. 369.

FERNANDES, Maria de Lurdes Correia. Agiológico lusitano. Porto: Universidade do Porto: 2002. t. 5.

GUERREIRO, Bertholæv. Gloriosa Coroa d. esforçados religiosos da Companhia de Iesu. Mortos polla fe catholica nas Conquistas dos Reynos da Coroa de Portugal. Lisboa: Antonio Alvarez del Rey, 1642. p. 306-310.

JARRIC, Pierre du. Histoire des choses plus memorables advenues tant ez Indes Orientales, que autres païs de la decouverte des Portugais, en l’establissement & progrez de la foy Chrestienne & Catholique; Et principalement de ce que les Religieux de la Compagnie de Iesus y ont faict, & enduré par le mesme fin. Depuis qu’ils y sont entrez jusqu’a l’an 1600. Bordeaux: Simon Millanges, 1610. t. 1-2.

LEITE, Serafim. História da Companhia de Jesus no Brasil. São Paulo, 2004.

LEITE, Serafim. Monumenta historica societatis iesu. monumenta brasilae II (1553-1558). Roma: Monumenta Historica, 1957.

LEITE, Serafim. Monumenta historica societatis iesu. monumenta brasilae I (1538-1553). Roma: Monumenta Historica, 1956.

MAFFEII, Ioan Petri. Historiarvm indicarvm. Livri XVI. Selectarvm, Item, ex India, Epistolarum, eadem interprete, Livri IV. Coloniæ Agrippinae: Officina Birckmannica, 1593. p. 319-320.

MOURA SOBRAL, Luis. Pintura, santos y propaganda: la sacristía del antiguo colegio de los jesuitas de Salvador, Bahía. In: CONGRESO INTERNACIONAL DEL BARROCO AMERICANO: TERRITORIO, ARTE, ESPACIO Y SOCIEDAD, 3., 2001, Sevilla. Actas... Sevilla: Universidad Pablo de Olavide, 2001. p. 346.

NIEREMBERG, Iuan Eusebio. Firmamento religioso de lvzidos astros, en algvnos claros varones de la Compañia de Iesvs. Madrid: Maria de Quiñones, 1644. p. 489-493.

ORLANDINI, Niccolò. Historiae societatis iesu prima pars. Roma: Bartholomaum Zannedu, 1614. p. 485-487.

PAGE, Carlos A. El jesuita portugués Manuel Ortega y el agrupamiento de ybyrajáras cristianos en los inicios de la evangelización del Guayrá. Temas Americanistas, Sevilla-España, nº 37, p. 24-42, 2016.

PAGE, Carlos A. La iconografía de los primeros mártires jesuitas de América. La validación de la presencia jesuítica en América y el accionar de los bandeirantes paulistas. XII Jornadas Estudios e Investigaciones, Universidad de Buenos Aires, Facultad de Filosofía y Letras, Instituto de Teoría e Historia del Arte "Julio E, Payró", Buenos Aires, 9 al 11 de agosto de 2017.

PHILIPPOV, Karin. A produção religiosa de Benedito Calixto e a ótica do mecenato religioso. In: ENCONTRO DE HISTÓRIA DA ARTE, 9., 2013, Campinas. Anais... Campinas: UNICAMO, 2013. p. 154.

RIBADENRYRA, Pedro. Vida del P. Ignacio de Loyola, fundador de la religión de la Compañía de Iesus: y de los Padres maestro Diego Laynez, y Francisco de Borja, segundo y tercero Preposito Grneral de la misma Compañía. En las quales se contiene su fundacion, progresso, aumento, hasta el año de 1572. Madrid: Por Pedro Madrigal, 1594.

RODRIGUES, Francisco. História da companhia de Jesus na assistência de Portugal. A fundação da Provincia Poruguesa, 1540-1560. Porto: Apostolado da Imprensa XIV, 1931.

TANNER, Mathias. Societas Jesu usque as sanguinis et vitæ profusionem militans, in Europa, Africa, Asia, et America, contra gentiles, mahometanos, judæos, hæreticos, impíos, pro Deo, fide ecclesia, pietate. Sive vita et mors eorum. Praga: Typis Universitatis Carolo-Ferdinandæ, 1675. p. 438-440.

TELES, Baltasar. Chronica da companhia de Iesv da provincia de Portugal. Lisboa: Pavlo Craesbeeck, 1647. p. 501-506.

TOLEDO ROMANO, Cristina de. A igreja de Santa Cecília e as representações do bandeirante na obra de Benedito Calixto: percalços eclasiásticos em São Paulo, na primeira república. Revista Brasileira de História das Religiões, Maringá, ano 2, n. 4, maio, 2009.

VASCONCELLOS, Simão. Chonica da Companhia de Jesus do estado do Brasil e do que obraram seus filhos n´esta parte don novo mundo. Lisboa: Em casa do Editor A. J. Fernandes Lopes, 1865. v. 1, p. 97-104.

VASCONCELLOS, Simão. Vida do P. Joam D´Almeda da Companhia de Iesv, na Provincia do Brazil. Lisboa: Officina Craesbeeckiana, 1658. p. 57-64.

VASCONCELLOS, Simão. Vida do veneravel padre Ioseph de Anchieta. Lisboa: Officina de Ioam da Costa, 1672. p. 34-42.

Published

2018-07-24

How to Cite

PAGE, Carlos A. Biobibliography of the Jesuit proto-martyrs of America: Pedro Correia and João de Sousa. Antíteses, [S. l.], v. 11, n. 21, p. 66–86, 2018. DOI: 10.5433/1984-3356.2018v11n21p66. Disponível em: https://ojs.uel.br/revistas/uel/index.php/antiteses/article/view/32642. Acesso em: 4 jul. 2024.